Vô lăng ô tô là gì? Cấu tạo và cách đánh lái vô lăng xe ô tô chuẩn

Vô lăng ô tô là một trong những bộ phận quan trọng nhất trong hệ thống lái, giúp tài xế điều hướng xe một cách dễ dàng và chính xác. Ngoài vai trò cốt lõi là điều khiển hướng di chuyển, nhiều mẫu vô lăng hiện đại còn được tích hợp thêm các tính năng tiện ích như điều chỉnh âm thanh, kiểm soát hành trình hay kích hoạt các hệ thống hỗ trợ lái.

Vậy vô lăng xe ô tô có cấu tạo như thế nào? Cách sử dụng và điều chỉnh vô lăng sao cho đúng kỹ thuật? Hãy cùng ZAUTO tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Vô lăng ô tô là gì?

Vô lăng ô tô, còn được gọi là tay lái hoặc bánh lái, là bộ phận trung tâm trong hệ thống điều khiển, cho phép người lái kiểm soát hướng đi của xe. Thông qua thao tác xoay vô lăng, tài xế có thể điều chỉnh bánh trước sang trái hoặc phải, giúp xe di chuyển theo đúng hướng mong muốn.

Vô lăng ô tô thường có dạng tròn, thiết kế phù hợp với thao tác cầm nắm của người lái. Cơ chế hoạt động của vô lăng là chuyển đổi chuyển động quay của tay lái thành lực tác động lên hệ thống lái, từ đó điều khiển góc quay của bánh xe.

Ngoài chức năng điều hướng, nhiều dòng xe hiện đại đã tích hợp thêm các nút điều khiển ngay trên vô lăng, giúp người lái dễ dàng thao tác mà không cần rời tay khỏi tay lái. Một số tính năng phổ biến bao gồm:

• Kiểm soát hành trình (Cruise Control) – Giúp xe duy trì tốc độ ổn định mà không cần đạp ga.
• Điều chỉnh âm thanh và nhận cuộc gọi – Hỗ trợ tài xế điều khiển hệ thống giải trí mà không mất tập trung khi lái xe.
• Kích hoạt trợ lực lái điện (trên một số dòng xe cao cấp) – Giúp vô lăng nhẹ hơn khi xe chạy chậm và chắc chắn hơn khi xe chạy nhanh.

Hiểu rõ chức năng và cách sử dụng vô lăng sẽ giúp người lái kiểm soát xe tốt hơn, nâng cao độ an toàn khi di chuyển. Trong phần tiếp theo, hãy cùng tìm hiểu về cách chỉnh vô lăng đúng chuẩn để có tư thế lái thoải mái nhất.

>> Xem chi tiết:

• Hướng dẫn cách điều chỉnh vô lăng gật gù xe ô tô
• Cách tính vòng quay vô lăng xe ô tô chuẩn xác

Kích thước vô lăng và các nút bấm quan trọng trên xe ô tô

Kích thước vô lăng ô tô

Kích thước vô lăng đóng vai trò quan trọng trong thiết kế và vận hành xe, vì nó ảnh hưởng đến hệ thống lái cũng như sự thoải mái của người điều khiển. Mỗi vô lăng được thiết kế phù hợp với trụ lái riêng biệt, và kết cấu này phụ thuộc vào từng dòng xe cụ thể. Do đó, không phải vô lăng nào cũng có thể thay thế hoặc lắp đặt trên mọi loại xe.

Khi chế tạo vô lăng, các nhà sản xuất thường xem xét nhiều yếu tố như kích thước khoang lái, kiểu dáng xe, bán kính quay đầu và tư thế ngồi của tài xế để xác định kích thước phù hợp. Trong thực tế, vô lăng ô tô thường có đường kính dao động từ 36 đến 40 cm, đảm bảo sự cân bằng giữa khả năng điều khiển và cảm giác lái thoải mái.

Các nút bấm và công tắc quan trọng trên vô lăng ô tô

Nắm rõ ý nghĩa các nút bấm trên vô lăng không chỉ giúp tài xế điều khiển xe dễ dàng hơn mà còn đảm bảo an toàn khi lái. Mặc dù mỗi dòng xe có thể có thiết kế bố trí khác nhau, nhưng hầu hết vô lăng hiện đại đều tích hợp các chức năng sau:

– Còi xe – Thường đặt ở trung tâm vô lăng, giúp tài xế cảnh báo các phương tiện khác.

– Cụm nút điều khiển giải trí – Bao gồm nút tăng/giảm âm lượng, chuyển bài hát, điều khiển bằng giọng nói hoặc đàm thoại rảnh tay, giúp người lái dễ dàng thao tác mà không cần rời mắt khỏi đường.

– Nút giới hạn tốc độ (LIM) – Hỗ trợ kiểm soát tốc độ tối đa của xe, đặc biệt hữu ích khi lái xe trên đường cao tốc hoặc trong khu vực giới hạn tốc độ.

– Cần điều khiển gạt nước – Nằm phía sau vô lăng, cho phép điều chỉnh tốc độ và chế độ gạt nước, bao gồm:

• MIST: Gạt nhanh một lần rồi dừng.
• AUTO/INT: Chế độ gạt gián đoạn, có thể điều chỉnh tốc độ gạt tùy theo điều kiện thời tiết.
• LO: Gạt nước liên tục ở tốc độ thấp.
• HI: Gạt nước liên tục ở tốc độ cao nhất.

Việc nắm vững các chức năng trên vô lăng giúp tài xế sử dụng xe hiệu quả hơn, tăng tính tiện lợi và an toàn khi lái xe.

Cấu tạo hệ thống lái ô tô

Hệ thống lái trên ô tô có nhiều kiểu thiết kế khác nhau, nhưng trong số đó, hệ thống thanh răng – trục vít là một trong những dạng phổ biến nhất. Dù có sự khác biệt giữa các dòng xe, nhưng về cơ bản, một hệ thống lái ô tô thường bao gồm các thành phần chính sau:

1. Thước lái và giá đỡ

Vô lăng được kết nối với một trụ lái (cột lái), bộ phận này có nhiệm vụ truyền chuyển động xoay từ tay người lái xuống hệ thống lái. Trụ lái được liên kết với thước lái, một thanh kim loại có các răng cưa chạy dọc, giúp điều khiển hai bánh trước. Ngoài ra, hệ thống còn có các đăng lái – trục nối trung gian giúp chuyển đổi chuyển động quay của vô lăng đến bộ phận trục vít trong thước lái, tạo nên sự linh hoạt khi đánh lái.

2. Hệ thống trợ lực tay lái

Để giảm bớt lực tác động khi xoay vô lăng, hầu hết các dòng xe hiện nay đều được trang bị hệ thống trợ lực lái. Công nghệ trợ lực lái có thể là trợ lực thủy lực, trợ lực điện hoặc trợ lực điện tử tùy theo từng mẫu xe. Nhờ hệ thống này, người lái có thể điều khiển xe nhẹ nhàng hơn, đặc biệt trong những tình huống đỗ xe hoặc di chuyển ở tốc độ thấp.

Hệ thống lái đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo xe vận hành ổn định, an toàn và linh hoạt trên mọi cung đường.

Hướng dẫn sử dụng vô lăng ô tô

Cách mở khóa vô lăng xe ô tô

Tình trạng vô lăng bị khóa thường xảy ra khi xe đã tắt máy, dừng hẳn và tài xế vô tình xoay vô lăng, kích hoạt tính năng khóa an toàn. Để mở khóa vô lăng, bạn có thể thực hiện như sau:

– Đối với xe sử dụng chìa khóa thông minh: Khởi động lại động cơ, đồng thời lắc nhẹ vô lăng sang hai bên. Khi xe nhận diện tín hiệu, vô lăng sẽ tự động được mở khóa.

– Đối với xe sử dụng chìa cơ: Cách mở khóa có phần phức tạp hơn:

• Cắm chìa khóa vào ổ và xoay nhẹ nhàng, tránh dùng lực quá mạnh. Nếu chìa khóa có thể xoay, vô lăng sẽ được mở.
• Nếu gặp khó khăn khi vặn khóa sang chế độ ACC, hãy kết hợp vừa xoay chìa khóa vừa xoay vô lăng sang trái và phải để giảm áp lực lên chốt khóa.

Lưu ý không nên lắc mạnh vô lăng qua lại liên tục, vì có thể làm hỏng chốt khóa, gây khó khăn khi mở.

Cách cầm vô lăng đúng kỹ thuật để lái xe an toàn

Cầm vô lăng đúng cách là một trong những yếu tố quan trọng giúp tài xế kiểm soát xe tốt hơn, giảm nguy cơ xảy ra tai nạn khi chuyển hướng, đổi làn hoặc phanh gấp. Vì mỗi dòng xe có kích thước vô lăng khác nhau, nên bạn nên tham khảo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để xác định vị trí đặt tay phù hợp nhất.

Theo các chuyên gia, vị trí 9 giờ – 15 phút (tương tự vị trí kim đồng hồ) được xem là tối ưu, giúp tài xế có góc đánh lái linh hoạt, dễ kiểm soát hướng đi và giảm mỏi tay khi lái xe đường dài.

Nguyên tắc cầm vô lăng đúng chuẩn:

• Đặt hai tay đối diện nhau trên vô lăng theo hướng 9 giờ – 15 phút.
• Giữ vô lăng với lực vừa phải, tránh cầm quá chặt hoặc quá lỏng để không ảnh hưởng đến phản xạ điều khiển.
• Luôn sử dụng cả hai tay để điều khiển xe, giúp xe ổn định hơn khi di chuyển.
• Các ngón tay ôm lấy vành vô lăng, ngón cái đặt dọc theo vành tay lái để tăng khả năng kiểm soát.

Hướng dẫn tháo vô lăng xe ô tô đúng cách

Trong quá trình sử dụng, có những trường hợp cần tháo vô lăng để bảo dưỡng hoặc thay thế các bộ phận như công tắc đèn xi nhan, công tắc gạt mưa hoặc các nút điều khiển tích hợp. Để đảm bảo an toàn và tránh lỗi hệ thống, bạn nên thực hiện tháo vô lăng theo đúng quy trình sau:

Các bước tháo vô lăng xe ô tô:

Bước 1: Trước khi bắt đầu, hãy tắt máy hoàn toàn và chờ khoảng 180 giây để hệ thống điện trên xe lưu lại thông tin. Sau đó, tháo cọc âm ắc quy để tránh chập điện hoặc kích hoạt túi khí ngoài ý muốn.

Bước 2: Đợi thêm 90 giây sau khi tháo ắc quy để đảm bảo túi khí vô lăng xả hết nguồn điện dự trữ, giúp giảm rủi ro nổ túi khí khi thao tác.

Bước 3: Ngắt kết nối còi xe và các nút điều khiển trên vô lăng (nếu có) như âm thanh, ga tự động (Cruise Control)…

Bước 4: Xác định vị trí bu-lông hoặc đai ốc giữ vô lăng. Dùng dụng cụ thích hợp để nới lỏng bu-lông bằng cách xoay ngược chiều kim đồng hồ.

Bước 5: Kiểm tra ren trên bu-lông xem có bị hư hỏng không. Nếu mọi thứ ổn, tiến hành tháo vô lăng. Trước khi tháo rời, hãy đánh dấu vị trí căn chỉnh để tránh lắp lại bị lệch.

Bước 6: Giữ chặt vô lăng và kéo ra khỏi trục lái. Nếu bị kẹt, hãy lay nhẹ thay vì dùng lực quá mạnh để tránh làm hỏng hệ thống lái.

Bước 7: Sau khi sửa chữa hoặc thay vô lăng mới, đặt lại vô lăng theo đúng dấu căn chỉnh rồi siết chặt bu-lông để cố định chắc chắn.

Lưu ý: Nếu không có kinh nghiệm hoặc gặp vấn đề trong quá trình tháo lắp, tốt nhất bạn nên đưa xe đến trung tâm bảo dưỡng chính hãng để đảm bảo an toàn và tránh hư hỏng hệ thống lái.

Cách chỉnh vô lăng ô tô bị lệch

Vô lăng bị lệch không chỉ gây khó khăn khi điều khiển xe mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như: va chạm, tai nạn, lốp mòn không đều, bánh xe mất cân bằng hoặc lắp đặt sai khi sửa chữa.

Tùy vào nguyên nhân, cách khắc phục sẽ khác nhau. Trong một số trường hợp, bạn có thể điều chỉnh góc lái hoặc căn chỉnh thước lái để đưa vô lăng về đúng vị trí. Tuy nhiên, nếu không có kinh nghiệm, tốt nhất bạn nên đưa xe đến gara hoặc trung tâm bảo dưỡng để kỹ thuật viên kiểm tra và xử lý chính xác.

Hướng dẫn đánh lái vô lăng ô tô đúng kỹ thuật

Khi cần quay đầu, đổi hướng hoặc vào cua, người lái nên áp dụng ba phương pháp đánh lái tiêu chuẩn để đảm bảo an toàn. Mỗi phương pháp phù hợp với từng tình huống cụ thể, vì vậy cần linh hoạt điều chỉnh khi lái xe.

Cách đánh lái đẩy – kéo

Đây là kỹ thuật đánh lái phổ biến nhất, giúp kiểm soát vô lăng dễ dàng và hạn chế chấn thương nếu túi khí bung.

• Tay trái đặt tại vị trí 7 – 8 giờ, tay phải tại 4 – 5 giờ.
• Khi tay phải đẩy vô lăng lên, tay trái trượt theo, nắm vô lăng và kéo xuống để điều hướng xe. Khi tay trái di chuyển xuống, tay phải sẽ trở lại vị trí ban đầu để thực hiện các điều chỉnh tiếp theo.
• Nếu tay trái đẩy vô lăng lên, quá trình diễn ra tương tự nhưng ngược lại.
• Người lái chỉ sử dụng khu vực vô lăng trong khoảng “11 giờ đến 8 giờ” bên trái và “1 giờ đến 8 giờ” bên phải, tránh việc tay bắt chéo vô lăng, giúp giảm nguy cơ chấn thương khi túi khí hoạt động.

Kỹ thuật đánh lái qua tay khi rẽ ở tốc độ thấp

Phương pháp đánh lái qua tay là lựa chọn tối ưu khi cần thực hiện các khúc cua gắt, di chuyển trong bãi đỗ xe hoặc khi tầm nhìn hạn chế tại giao lộ. Kỹ thuật này cho phép người lái kiểm soát tốt vô lăng mà không bị giới hạn phạm vi đánh lái.

Cách thực hiện đánh lái qua tay

• Tay phải hoặc tay trái nắm vô lăng và đẩy lên, trong khi tay còn lại thả lỏng và di chuyển qua cánh tay đối diện.
• Sau đó, tay vừa thả ra sẽ nắm lại vô lăng và kéo xuống để tiếp tục điều chỉnh hướng xe.
• Khi vô lăng đạt góc đánh lái mong muốn, tay vừa đẩy ban đầu sẽ nhả ra và quay về vị trí cũ để chuẩn bị cho thao tác tiếp theo.

Cách đánh lái bằng một tay

Trong hầu hết các trường hợp, việc giữ cả hai tay trên vô lăng là cần thiết để đảm bảo an toàn khi lái xe. Tuy nhiên, có những tình huống đặc biệt đòi hỏi phải đánh lái bằng một tay, chẳng hạn như:

• Bật/tắt đèn pha, đèn báo rẽ
• Điều chỉnh cần gạt nước kính chắn gió
• Sang số (đối với xe số sàn)

Cách đánh lái một tay an toàn

Khi buộc phải dùng một tay để thao tác, hãy giữ tay còn lại ở vị trí “8-9 giờ” hoặc “3-4 giờ” trên vô lăng.

Cách đặt tay này giúp duy trì sự ổn định của xe, đồng thời dễ dàng điều chỉnh hướng lái khi cần thiết.

Sau khi hoàn thành thao tác, đưa ngay tay kia về vô lăng để kiểm soát xe tốt nhất.

Có nên bọc vô lăng xe ô tô?

Bọc vô lăng, hay còn gọi là ốp vô lăng, là một phụ kiện không thể thiếu cho chiếc xe của bạn. Nó không chỉ là điểm nhấn thẩm mỹ, mà còn là “người bảo vệ” đắc lực cho vô lăng khỏi những tác động bên ngoài như trầy xước, va đập. Hơn thế nữa, bọc vô lăng còn mang đến cảm giác cầm lái chắc chắn, tăng độ bám và giảm thiểu tình trạng trơn trượt do mồ hôi tay, giúp bạn tự tin chinh phục mọi cung đường.

Với những lợi ích tuyệt vời như vậy, không ít chủ xe đã quyết định “khoác áo mới” cho vô lăng của mình. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và sự thoải mái khi lái xe, bạn cần lưu ý lựa chọn những sản phẩm bọc vô lăng chất lượng, phù hợp với kích thước, kiểu dáng và chất liệu của xe.

Lựa chọn thông minh cho trải nghiệm lái xe hoàn hảo:

• Chất liệu: Ưu tiên các chất liệu cao cấp, có độ bền cao và khả năng chống trơn trượt tốt như da thật, da PU hoặc cao su.
• Kích thước: Chọn bọc vô lăng có kích thước vừa vặn với vô lăng xe, tránh tình trạng lỏng lẻo hoặc quá chật.
• Kiểu dáng: Lựa chọn kiểu dáng phù hợp với sở thích và phong cách nội thất của xe.
• Thương hiệu: Chọn mua sản phẩm từ các thương hiệu uy tín để đảm bảo chất lượng và độ an toàn.

Bọc vô lăng không chỉ là một phụ kiện, mà còn là người bạn đồng hành tin cậy trên mọi hành trình. Hãy lựa chọn sản phẩm phù hợp để nâng tầm trải nghiệm lái xe của bạn.

Vô lăng, trái tim của chiếc xe, là điểm khởi đầu cho hành trình làm chủ tay lái của bất kỳ ai. Việc làm quen và thuần thục kỹ năng điều khiển vô lăng không chỉ là bước cơ bản mà còn là nền tảng vững chắc cho sự tự tin khi cầm lái. Qua bài viết này, ZAUTO mong muốn chia sẻ những kiến thức và kinh nghiệm hữu ích khi lái xe.