Thừa lái và thiếu lái: Nguyên nhân và cách khắc phục

Khi lái xe, bạn có thể gặp phải các vấn đề liên quan đến hệ thống lái, trong đó thừa lái và thiếu lái là hai vấn đề phổ biến và quan trọng. Những hiện tượng này không chỉ ảnh hưởng đến cảm giác lái xe mà còn có thể gây ra tình huống nguy hiểm trên đường. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về thừa lái và thiếu lái, nguyên nhân gây ra, cách khắc phục và hướng dẫn xử lý hiệu quả.

Thừa lái

Thừa lái là gì

Thừa lái, hay còn gọi là dư lái (Oversteer), là hiện tượng xảy ra khi xe quay vòng hoặc chuyển hướng một cách quá nhanh và đột ngột, dù người lái không thực hiện nhiều thao tác đánh lái. Hiện tượng này khiến phần đuôi xe bị trượt ra ngoài, dẫn đến khả năng xe có thể bị lật nếu tình trạng thừa lái nghiêm trọng. Thường thì, thừa lái xảy ra khi người lái đột ngột tăng ga, giảm ga hoặc phanh gấp khi vào cua.

Kỹ thuật drift là một phương pháp tận dụng hiện tượng thừa lái để điều khiển xe. Trong các tình huống drift, xe có xu hướng hoàn thành một vòng cua nhanh hơn vì tính chất thừa lái của nó. Chính vì lý do này, các tay đua thường áp dụng kỹ thuật drift trong các cuộc đua để cải thiện thời gian vòng.

Nguyên nhân xe bị thừa lái

Hiện tượng thừa lái xảy ra chủ yếu khi vào cua, khiến bánh sau bị trượt và mất độ bám đường. Khi bánh sau trượt, chúng sẽ tiếp tục di chuyển theo quỹ đạo cũ, trong khi bánh trước lại chuyển hướng theo sự điều khiển của vô lăng. Điều này tạo ra tình trạng đầu xe quay vòng hoặc chuyển hướng, trong khi đuôi xe vẫn tiếp tục trượt theo hướng cũ. Kết quả là đầu và đuôi xe không đồng bộ trong chuyển động.

Nguyên nhân chính của hiện tượng thừa lái thường liên quan đến các yếu tố như điều kiện đường trơn trượt, việc vào cua quá gấp, tăng ga quá sớm, giảm ga đột ngột, hoặc phanh gấp khi đang vào cua. Khi xe bị phanh đột ngột, mũi xe sẽ bị chúi xuống và trọng lượng sẽ tập trung vào giảm xóc phía trước cùng với hai bánh trước. Điều này làm cho hai bánh sau mất độ bám, khiến đuôi xe văng ra theo quỹ đạo vòng cung do quán tính.

Cách xử lý khi xe bị trượt do thừa lái

Thừa lái là hiện tượng khó kiểm soát hơn so với thiếu lái, và việc xử lý tình trạng này không phải lúc nào cũng đơn giản. Dưới đây là những bước cần thực hiện khi gặp hiện tượng thừa lái:

1. Điều chỉnh vô lăng: Để xử lý thừa lái, bạn cần đánh lái ngược lại hướng mà xe đang bị trượt. Điều này giúp đưa bánh trước về hướng mong muốn và ổn định lại hướng đi của xe.
2. Nhấn nhẹ ga: Kích hoạt nhẹ nhàng chân ga có thể giúp các bánh sau lấy lại độ bám đường, nhờ đó giúp ổn định xe. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên đạp ga quá mạnh vì có thể làm tình trạng trượt trở nên tồi tệ hơn.
3. Giảm tốc độ trước khi phanh: Trước khi phanh, giảm tốc độ để giảm bớt lực tác động lên hệ thống phanh. Phanh ABS (hệ thống chống bó cứng phanh) sẽ phát huy tác dụng trong việc triệt tiêu lực bó và giúp xe dừng lại một cách an toàn hơn.

Sử dụng hệ thống hỗ trợ lái: Một số hệ thống hỗ trợ lái hiện đại trên xe có thể giúp khắc phục tình trạng thừa lái. Chúng bao gồm hệ thống kiểm soát lực phanh và phân bổ lực phanh khác nhau giữa các bánh xe, giúp tăng cường độ ổn định và kiểm soát xe tốt hơn.

>> Xem chi tiết:

• Xe ô tô bị nóng máy
• Bơm cao áp ô tô là gì?
• Cách kiểm tra bô bin đánh lửa

Thiếu lái

Thiếu lái là gì?

Thiếu lái, hay còn gọi là understeer, là tình trạng khi xe vào cua mà không tuân theo quỹ đạo mong muốn của người điều khiển. Thay vì ôm cua một cách chính xác, xe có xu hướng tiếp tục di chuyển theo hướng ngược lại của vòng cua. Hiện tượng này thường xảy ra trên các xe dẫn động cầu trước hoặc dẫn động 4 bánh.

Khi xe vào cua quá nhanh, mặc dù người lái có thể đã đánh lái nhiều, nhưng xe không quay vòng hoặc chuyển hướng đủ nhanh. Kết quả là quỹ đạo ôm cua không đúng như dự định và xe có xu hướng tiếp tục di chuyển ra ngoài làn đường hoặc rời khỏi đường.

Thiếu lái có thể rất nguy hiểm vì nó có thể dẫn đến việc xe lệch hướng, dễ dàng trôi ra khỏi làn đường hoặc thậm chí lao ra ngoài. Tuy nhiên, tình trạng này thường dễ kiểm soát hơn so với thừa lái. Người lái thường không cần nhiều kỹ năng điều khiển đặc biệt để xử lý thiếu lái, so với việc xử lý hiện tượng thừa lái.

Nguyên nhân xe bị thiếu lái

Thiếu lái là hiện tượng khi vào cua, xe không theo quỹ đạo mong muốn mà có xu hướng đi thẳng ra ngoài vòng cua. Hiện tượng này thường xảy ra khi bánh trước của xe bị mất độ bám, khiến đầu xe không thể chuyển hướng đúng như mong đợi. Điều này thường gặp khi xe vào cua với tốc độ quá cao, dẫn đến tình trạng xe không quay vòng đúng cách và vẫn tiếp tục di chuyển theo phương thẳng.

Nguyên nhân chính của hiện tượng thiếu lái là do việc vào cua quá nhanh hoặc khi không tạo đủ lực hướng tâm để bánh trước có thể bám đường. Điều này đặc biệt đáng lo ngại trên các xe dẫn động cầu trước, vì bánh trước chịu trách nhiệm truyền động chính và do đó có nguy cơ trượt cao hơn khi vào cua.

Khi xe bắt đầu trượt, việc đạp phanh mạnh có thể làm tình hình tồi tệ hơn, vì nó sẽ làm tăng tốc độ trượt của xe. Thậm chí, khi xe đã trượt ra ngoài mép cua, việc cố gắng bó chặt vô lăng sẽ không giúp khôi phục sự kiểm soát, vì bánh trước không còn bám đường hiệu quả.

Cách xử lý khi xe bị trượt do thiếu lái

Thiếu lái xảy ra khi bánh trước của xe mất độ bám với mặt đường, khiến xe không theo đúng quỹ đạo khi vào cua. Để khắc phục tình trạng này, việc chính là làm cho bánh trước có thể lấy lại được độ bám để kiểm soát xe tốt hơn.

Các bước xử lý khi xe bị thiếu lái:

1. Nhả chân ga ngay lập tức: Để giảm tốc độ và làm giảm quán tính, việc đầu tiên là nhả chân ga. Điều này giúp xe từ từ giảm tốc độ, giúp bánh trước có thời gian lấy lại độ bám cần thiết.
2. Đánh lái vô lăng về hướng thẳng: Nếu bạn đang vào cua, hãy đánh vô lăng về hướng thẳng (ngược lại hướng cua). Điều này giúp giảm áp lực lên bánh trước và cho phép chúng phục hồi độ bám. Nếu xe được trang bị hệ thống ABS, bạn có thể nhấn phanh nhẹ để hỗ trợ việc lấy lại độ bám, vì hệ thống ABS sẽ giúp ngăn bánh bị bó cứng.
3. Nhấn phanh nhẹ nếu cần: Trong khi nhả chân ga, nếu xe không đủ giảm tốc, hãy nhấp nhẹ vào phanh. Hệ thống ABS, nếu có, sẽ điều chỉnh lực phanh giữa các bánh xe, giảm nguy cơ bánh trước bị bó cứng và giúp bánh trước lấy lại độ bám.
4. Giảm tốc độ từ từ: Việc giảm tốc độ là cần thiết để giúp bánh xe không bị trơn trượt thêm. Nhả chân ga giúp giảm tốc độ từ từ mà không gây quá tải cho hệ thống phanh.
5. Tránh phanh gấp: Phanh gấp có thể làm tình hình trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến việc bánh trước bị bó cứng và mất độ bám nhiều hơn. Thay vào đó, hãy tập trung vào việc giảm tốc độ từ từ và kiểm soát vô lăng.
6. Khi xe bắt đầu lấy lại độ bám: Khi bạn cảm thấy bánh trước đã bắt đầu phục hồi độ bám, từ từ đánh lái vào cua lại. Đánh lái nhiều hơn về phía ôm cua chỉ khi xe đã hoàn toàn ổn định.

Hệ thống chống bó cứng phanh ABS có thể giúp khắc phục tình trạng thiếu lái hiệu quả. Khi giảm tốc bằng cách nhả chân ga không đủ, việc nhấp phanh nhẹ sẽ giúp tăng độ ma sát cho bánh xe. Hệ thống ABS sẽ phân bổ lực phanh hợp lý, giảm nguy cơ bánh trước bị bó cứng và giúp khôi phục độ bám nhanh chóng.

Hướng dẫn xử lý hiện tượng xe bị trượt do thừa lái

Để xử lý tình trạng thừa lái, tài xế có thể áp dụng các phương pháp sau:

• Điều chỉnh vô lăng theo hướng ngược lại: Khi gặp hiện tượng thừa lái, hãy thực hiện thao tác đánh lái vô lăng ngược lại hướng mà xe đang ôm cua. Điều này giúp điều chỉnh hướng di chuyển của xe và khôi phục ổn định.
• Nhấn nhẹ ga để tăng độ bám của bánh sau: Để cải thiện độ bám đường của bánh sau, nhẹ nhàng nhấn ga. Điều này giúp bánh sau có thêm lực bám và giảm tình trạng trượt.

Ngoài ra, để hỗ trợ hiệu quả hơn trong việc khắc phục hiện tượng thừa lái, tài xế nên giảm tốc độ trước khi thực hiện phanh, đặc biệt nếu xe được trang bị hệ thống phanh ABS. Hệ thống này sẽ giúp kiểm soát lực phanh và phân bổ lực phanh đồng đều giữa các bánh xe, giúp xe ổn định hơn khi gặp tình trạng thừa lái.

Nhiều xe đời mới còn trang bị các hệ thống hỗ trợ lái hiện đại, có thể hỗ trợ trong việc xử lý tình trạng thừa lái bằng cách điều chỉnh lực phanh và phân phối lực phanh phù hợp để giữ cho xe di chuyển ổn định.

>> Xem chi tiết:

• Tiêu chuẩn vòng tua máy bao nhiêu là phù hợp?
• Đèn Check Engine ô tô sáng
• Cách thay bugi ô tô

Trên đây, ZAUTO đã cung cấp 1 cái nhìn toàn diện về nguyên nhân và phương pháp khắc phục tình trạng thừa lái và thiếu lái. Hy vọng thông tin này sẽ giúp bạn trang bị thêm kiến thức và kỹ năng cần thiết để ứng phó hiệu quả với những tình huống lái xe khác nhau. Qua đó, bạn có thể kiểm soát tốt tốc độ và đảm bảo sự an toàn tối đa khi tham gia giao thông

Open this in UX Builder to add and edit content